SEX ΚΑΝΟΝΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΟΥΝΙΑ !!!

«Ευθύτητα» που σοκάρει!

Εφημερίδα ΑΥΓΗ 11/11/2010


Της Χρυσάνθης Χειμώνα

Ούτε τα προσχήματα δεν τηρούν οι εταιρείες παιδικών παιχνιδιών στα διαφημιστικά τους φυλλάδια!
Ούσα η ίδια μητέρα ενός μωρού, έλαβα με καταναλωτική περιέργεια τον κατάλογο της γνωστής εταιρείας παιχνιδιών Fisher Price. Η διαφήμιση που αφορά τους πρώτους μήνες ζωής θα αποκαλούνταν άνετα unisex: τα παιχνίδια και τα λοιπά εξαρτήματα προωθούνται βασιζόμενα αποκλειστικά στις ιδιότητές τους και στο τι μπορούν να προσφέρουν στις ηλικίες που απευθύνονται. Μάλιστα, εύστοχα παρά τυχαία ίσως, οι φωτογραφίες περιλαμβάνουν παιδιά και των δύο φύλων στις διάφορες υποκατηγορίες. Ως εδώ καλά. Όμως να που φτάνουμε σε μεγαλύτερες ηλικίες και στο σαφέστατο διαχωρισμό σε «κοριτσίστικα» και «αγορίστικα» παιχνίδια.

Αντιγράφοντας από τον κατάλογο: «Τα κοριτσάκια είναι γλυκά, γλυκομίλητα, γλυκοκοιτάνε (?), γλυκοτραγουδάνε (?!). Τους αρέσουν οι ανακαλύψεις, τα ταξίδια, τα νέα μέρη.» Αντίστοιχα: «Τα αγοράκια δεν κάθονται λεπτό. Τους αρέσει η περιπέτεια, η δράση, η ζωντάνια, τα αυτοκινητάκια, τα διαστημόπλοια, οι ήρωες, ο εαυτός τους και οι ιστορίες που φτιάχνουν μόνα τους. Θέλουν παιχνίδια με γνωστούς ήρωες, με δυναμισμό, με εξοπλισμό, με προσωπικότητα και κίνηση!». Όμως οι παραπάνω εισαγωγές έχουν και συνέχεια: «...παιχνίδια που μιλάνε κατευθείαν στην κοριτσίστικη καρδιά,... τα βοηθούν στο να λύνουν προβλήματα και να σκέφτονται σα μεγάλες, «χτίζουν» την εσωτερική τους πειθαρχία και αυτοπεποίθηση καταφέρνοντας (με παιχνίδια που μιμούνται π.χ. τη μανούλα) να είναι υπεύθυνα άτομα από μικρά.!...» Για τα αγοράκια η εν λόγω εταιρεία «...απογειώνει την κάθε τους επιθυμία με παιχνίδια που τους ταιριάζουν γάντι...για εξερεύνηση του περιβάλλοντος και ελεγχόμενη δράση... Καταφέρνουν να μετράνε τις δυνάμεις τους και να πειθαρχούν σε κανόνες... Παιχνίδια που τα παρακινούν να (...) τα κάνουν ικανότερα και βοηθούν την ομιλία και την αντίληψή τους,...».

Αποκορύφωμα των ανωτέρω είναι η κατακλείδα των δύο διαφημιστικών. Στα κορίτσια προτείνει «Κάντο σαν τη μαμά. Η μαγειρική (...) γιατί έτσι θα εξασκήσει τη λεπτή κινητικότητα (ζύμωμα, ανακάτεμα), τη μαθηματική αντίληψη (ένα αυγό, πολλά αυγά, μισό κιλό αλεύρι??!!), την αίσθηση του χρόνου (πόση ώρα θα το αφήσουμε να ψηθεί;), την όσφρηση (?!) (ωραία μυρίζει η κανέλα), την αφή (το ζυμάρι κόλλησε στα χέρια μου), την όραση (φούσκωσε το κέικ, ρόδισε το φαγητό), την ακοή (το νερό βράζει ακόμα ?!) και φυσικά τη γεύση». Η «αντίπερα» όχθη όμως εκπαιδεύεται αλλιώς: «Ο μπαμπάς μου ο κατάσκοπος (...) Γυναίκες και κορίτσια βλέπουν μόνο. Αυτά είναι αντρικές δουλειές...»

Αν συνοψίσουμε την οπτική των υπεύθυνων της διαφήμισης της Fisher Price, καταλαβαίνουμε ότι τα κορίτσια έχουν ευαισθησίες ενώ τα αγόρια όχι, εκπαιδεύονται για να αναλαμβάνουν ευθύνες που σχετίζονται με το νοικοκυριό, το πρότυπο που μιμούνται είναι η μητέρα-νοικοκυρά και η όποια ανάπτυξη δεξιοτήτων προέρχεται από την ενασχόληση στην κουζίνα με χαρακτηριστικά γελοία παραδείγματα εξάσκησης των αισθήσεων, τα οποία έχουν ούτως ή άλλως αναπτυχθεί στη βρεφική ηλικία. Τα αγόρια είναι συνδεδεμένα με τη δράση, την κίνηση, την ενέργεια: εξερευνούν, χρησιμοποιούν τη φαντασία τους, αλληλεπιδρούν κοινωνικά μαθαίνοντας κανόνες, ενώ ταυτόχρονα διαπαιδαγωγούνται στον διαχωρισμό των κοινωνικών στερεοτύπων: «αντρικές και γυναικείες δουλειές».

Προσωπικά ένιωσα προσβεβλημένη: πώς είναι δυνατόν να εκφράζεται έτσι απροκάλυπτα ο σεξισμός στην παιδική ηλικία; Είναι δυνατόν σε μια εποχή που το γυναικείο κίνημα μετράει ήδη ένα σωρό κατακτήσεις, να χρειάζεται να διυλίζουμε τον κώνωπα στις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις; Τα στερεότυπα ποτέ δεν καταργήθηκαν, το ξέρουμε καλά αυτό, όμως σε επίσημες εκφράσεις, όπως για παράδειγμα στις καμπάνιες της ευρωπαϊκής επιτροπής ή σε διαφημιστικά εταιρειών, υπάρχει και ένα τακτ, μια διακριτικότητα στο πώς θα ειπωθούν κάποια πράγματα. Οι διαφημίσεις φυσικά είναι διάτρητες από σεξιστικές αντιλήψεις, αλλά αυτή η ευθύτητα με σόκαρε.

Σε επόμενο στάδιο αναρωτήθηκα τι μπορεί να οδηγήσει τη διαφημιστική ομάδα μιας εταιρείας σε χρήση τέτοιων εκφράσεων και παραδειγμάτων. Τα μέλη που την απαρτίζουν είναι βαπτισμένα στα σεξιστικά στερεότυπα ή μήπως απευθύνονται με τον τρόπο που θεωρούν ότι καταλαβαίνει η πλειοψηφία του καταναλωτικού τους κοινού καλύτερα; Με άλλα λόγια, μήπως η κοινωνία μας είναι τόσο βαθιά σεξιστική, που ελάχιστοι κι ελάχιστες θα αντιδράσουν στον τρόπο προώθησης των συγκεκριμένων προϊόντων;