"...άκουσε κρυφά έναν ερωτευμένο σπουδαστή να αναζητά ένα κόκκινο ρόδο "

Ήταν μια φορά ένα αηδόνι, έγραψε ο Όσκαρ Ουάιλντ, που άκουσε κρυφά έναν ερωτευμένο σπουδαστή να αναζητά ένα κόκκινο ρόδο για να το χαρίσει στην αγαπημένη του ώστε να κερδίσει τον έρωτά της. Αυτό ήταν πολύ δύσκολο καθώς ήταν χειμώνας και δεν υπήρχαν παρά ελάχιστα ρόδα και αυτά δυστυχώς δεν ήταν κόκκινα. Το αηδόνι προσπαθεί να κάνει τα αδύνατα δυνατά και για το σκοπό αυτό, καταφέρνει με το τραγούδι του να αναστήσει μια παγωμένη τριανταφυλλιά. Ο μόνος τρόπος ήταν να τραγουδά - όλη τη νύχτα - καθώς ένα αγκάθι θα καρφωνόταν όλο και πιο βαθιά στην καρδιά του ώστε με το αίμα να δώσει ζωή στο ημιθανές φυτό. Στο τέλος όντως ανθίζει ένα ωχρό ρόδο που γίνεται ως εκ θαύματος πορφυρό από το αίμα του.

Το πορφυρό ρόδο δηλαδή γεννιέται από αυτήν την μυστηριώδη μετάγγιση και την ένωση του αηδονιού με το φυτό. Ο Όσκαρ Ουάλντ μας αφήνει να υποθέσουμε ότι η αφοσίωση του αηδονιού στον ερωτευμένο ήταν αυτό που του έδωσε τη δύναμη να αντέξει το μαρτύριο του αργού θανάτου και να κατασκευάσει με το τραγούδι του ένα ολόκληρο ρόδο. Αυτό είναι το θαύμα που συντελείται με την ομορφιά και την αισθητική απόλαυση της μουσικής, όπως και όταν κανείς κατασκευάζει με τα ποιήματα εικόνες και με τα ονόματα ρόδα.

Η ιστορία αυτή είναι γραμμένη φυσικά από την πλευρά των ανθρώπων που θεωρούν ότι πουλιά και λουλούδια και η φύση όλη είναι πλασμένη ώστε εκείνοι να μπορούν να τη θαυμάζουν όποτε θέλουν ή κατά βούληση να αδιαφορούν.

Τι άλλο δηλαδή να ήθελε να πει «Το τριαντάφυλλο και το αηδόνι» αφού στο τέλος η κοπέλα απορρίπτει τον έρωτα του σπουδαστή και αυτός πετά το αιμάτινο ρόδο του στο δρόμο – αυτό που με τόσο πόνο δημιουργήθηκε - για να το πατήσουν οι ρόδες μιας περαστικής άμαξας; Με αποτροπιασμό διαβάσαμε στο τέλος ότι ο φοιτητής απογοητευμένος, απέρριψε τον έρωτα και στράφηκε στη μελέτη της μεταφυσικής και της φιλοσοφίας.

Θρηνήσαμε φυσικά για το δύστυχο αηδόνι, κομπάρσο σε ένα γελοίο έρωτα, μια και γελοίος ήταν και ο σπουδαστής και φαντασμένη η καλή του και όλοι από μέσα μας σκεφτήκαμε, ακόμα και αν δεν το παραδεχτήκαμε φανερά, διαβάζοντας τις μεγάλες φράσεις για τον έρωτα του Όσκαρ Γουάιλντ, ότι το αηδόνι πήγε στράφι, πως ήταν αδικοχαμένο. Σαν να πέθανε δηλαδή για την αφηρημένη ιδέα του έρωτα γενικώς. Ακόμα και του ανεκπλήρωτου. Ακόμα και του γελοίου.

Όμως τα πράγματα είναι διαφορετικά αν τα δούμε από την πλευρά των πουλιών. Εκεί το αηδόνι ήταν ο πρωταγωνιστής και ο έρωτας δεν ήταν καθόλου ανεκπλήρωτος.

Το αηδόνι δεν νοιαζόταν και τόσο για το σπουδαστή όπως φαίνεται εκ πρώτης όψεως στην ιστορία. Το αηδόνι ήταν κρυφά ερωτευμένο με την τριανταφυλλιά – για αυτό άρχισε να ενδιαφέρεται για την υπόθεση όταν άκουσε πως κάποιος ζητούσε ρόδα - και ο θάνατός του ήταν ο τρόπος που είχαν επινοήσει – το πουλί και το φυτό - για να σμίξουν ερωτικά.

Τo "αηδόνι εραστής" , γράφει ο Πούσκιν στον Ευγένιο Ονιέγκιν. «όλη τη νύχτα τραγουδάει και κάνει την τριανταφυλλιά να ανθίζει»

Οι ποιητές γνωρίζουν για αυτή την παράξενη αγάπη του αηδονιού για την τριανταφυλλιά. Αυτήν την αγάπη, ο Όσκαρ Ουάιλντ προσπάθησε να τη συγκαλύψει και να την παρουσιάσει σαν αυτοθυσία και σαν αγάπη του αηδονιού για τον σπουδαστή και την αγάπη του σπουδαστή για την κοπέλα.

Όσοι έχουν ακούσει το κελάηδισμά τους που είναι τόσο διαφορετικό από των άλλων πουλιών καταλαβαίνουν πως με τον ένα τόνο του, δηλαδή το επαναλαμβανόμενο τουκ – τουκ – τουκ – μπορεί να κάνει κάθε είδος βλάστησης να ανατριχιάσει από ευτυχία καθώς παραδίνεται σαν σε νάρκη και σαν να την καλύπτει ένα μαγικό παραλυτικό δίχτυ, σε μια αναπόληση. Εκεί η ανάσα των φύλλων, τα θροΐσματα και τα κλαδιά που σπάνε, αρθρώνουν κινήσεις, χειρονομίες και αισθήματα που αναδεύουν την ανεξιχνίαστη φυτική μνήμη καθώς ψηλαφούνται με τη φωνή του που εισχωρεί σε εκείνα τα βάθη.

Όταν κατά τη μαγική ιεροτελεστία του τραγουδιού, το αηδόνι, γυρίσει το τραγούδι του στον άλλο τόνο, αυτόν που αποτελείται από δύο συλλαβές εγρήγορσης που αυτοί που ξέρουν λένε πως είναι παράκληση, προσκλητήριο για να ξυπνήσουν όλα – εκεί η βλάστηση ανταποδίδει τις εικόνες. Η γλώσσα της ξυπνά και η μνήμη της ανθίζει.

Έτσι γεννήθηκε το ρόδο της ιστορίας: Καρπός του έρωτα της τριανταφυλλιάς και του αηδονιού. Όλα τα αηδόνια ονειρεύονται να μπορούσαν να ζήσουν ένα τέτοιον έρωτα με την τριανταφυλλιά τους. Έναν έρωτα που εκπληρώνεται από το επώδυνο εκείνο τρύπημα του αγκαθιού στην καρδιά του αηδονιού.

Και δεν είναι μόνο ο Πούσκιν:

«Η Ματή έκοψε λευκόν ρόδον κι’ εκόσμησε το παρθενικόν στήθος της», γράφει ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης στο Θέρος – Έρως. «Η αηδών, η λιγεία ψάλτρια, βλέπουσα το ωραίον εκείνο άνθος επί τοιαύτης γάστρας φυτευθέν, θα ηρωτεύετο με διπλούν έρωτα το χαριτωμένον εκείνο ρόδον»