Ο λόγος για το Μοντέλο Ανάπτυξης της χώρας

Ο λόγος για το Μοντέλο Ανάπτυξης της χώρας
ΚΥΡΙΑΚΉ, 08 ΑΎΓΟΥΣΤΟΣ 2010 00:29

ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΓΕΩΡΓΑΚΑΚΗ -"ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ"



Υπάρχει ένα κενό που πρέπει επειγόντως να συμπληρωθεί: είναι οι θέσεις για το κατάλληλο για τη χώρα μας μοντέλο ανάπτυξης. Λόγω και της υφιστάμενης κρίσης, από όλες σχεδόν τις πολιτικές δυνάμεις, τονίζεται σήμερα, ότι το υφιστάμενο μοντέλο έχει φάει τα ψωμιά του και ότι χρειαζόμαστε ένα νέο παραγωγικό και αναπτυξιακό πρότυπο, όμως, κατά κανόνα, από όλους αυτούς που γίνεται η σχετική διαπίστωση, συνήθως προσεγγίζεται πρόχειρα. Εμείς, όμως, από τη μεριά μας, οφείλουμε να ασχοληθούμε πιο επισταμένα, όχι με την έννοια μιας αναλυτικότατης πρότασης, που είναι καθήκον της ίδιας της κυβέρνησης να καταθέσει, αλλά με την έννοια του προσδιορισμού των βασικών αξόνων και έργων της πρότασής μας και βεβαίως κυρίως της ιεράρχησης προτεραιοτήτων.

Η αναγκαιότητα αυτή απορρέει και από το γεγονός ότι ώς σήμερα απουσιάζει ο ουσιαστικός προγραμματικός διάλογος στις γραμμές μας, έχουμε καθυστερήσει, με συνέπεια, ακόμη και αξιόλογοι καθηγητές και επιστήμονες του χώρου μας να προσεγγίζουν το θέμα με διαφορετικές, ακόμη και αντιτιθέμενες απόψεις. (ενδεικτική η αρθρογραφία στο πρόσφατο ένθετο της "Αυγής" της 2/5 με θέμα «Απασχόληση στα χρόνια της κρίσης»).

Στο αφιέρωμα αυτό μπορεί να δει κάποιος προσεγγίσεις που δίνουν έμφαση σε βιομηχανία, γεωργία, πράσινη ανάπτυξη, άλλες που δίνουν έμφαση στον κατασκευαστικό τομέα, άλλες με διαφορετικούς προβληματισμούς. Βεβαίως όλες αυτές οι προσεγγίσεις είναι χρήσιμες, θα συμβάλουν στην προσέγγιση του στόχου, όμως αποδεικνύουν ότι βρισκόμαστε αρκετά πίσω στη διαμόρφωση μιας συγκλίνουσας, συνεκτικής πρότασης. Είναι επομένως αναγκαίο να διεξαχθεί ουσιαστικός διάλογος και να μελετηθεί άμεσα η πρόταση για το μοντέλο Ανάπτυξης. Σε ένα τέτοιο σημαντικό έργο, πρέπει να δραστηριοποιηθούν, πέρα από οικονομολόγους καθηγητές, θεωρητικούς επιστήμονες, και ειδικοί, που από την επαγγελματική τους ενασχόληση ή τη συμμετοχή τους στη διοίκηση φορέων και Επιμελητηρίων (ΤΕΕ, ΓΕΩΤΕΕ, Οικονομικό Επιμελητήριο, ΓΣΕΒΕΕ, τουριστικοί φορείς κ.λπ.) έχουν εξειδικευμένη γνώση της ελληνικής οικονομικής πραγματικότητας, μπορούν να συμβάλουν στον στόχο αυτό.

Βεβαίως ώς σήμερα καμία πολιτική δύναμη δεν έχει προσεγγίσει ολοκληρωμένα το θέμα. Το πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ προβάλλει τη νέα Μεγάλη Ιδέα περί «πράσινης ανάπτυξης», που είναι, όπως λέμε, «περί διαγραμμάτων», τίποτε συνεκτικό και ολοκληρωμένο. Δεν συγκεκριμενοποιεί πεδία, δεν απαντάει στο πρόβλημα. Το ΚΚΕ δεν ασχολείται με το θέμα, ενώ η Ν.Δ. που επανειλημμένα κάνει λόγο για το αναπτυξιακό πρόβλημα δεν έχει καταθέσει κάποια ολοκληρωμένη πρόταση.

Η κυβέρνηση, εδώ και επτά μήνες, δεν έχει καταθέσει κάποιο ολοκληρωμένο σχέδιο αναπτυξιακού νόμου, ενώ στις διάφορες διεθνείς συναντήσεις κινείται με τη λογική του «βλέποντας και κάνοντας», δεν υφίσταται κάποιος ουσιαστικός κυβερνητικός σχεδιασμός. Είναι χαρακτηριστική περίπτωση ο ενεργειακός τομέας, όπου η κυβέρνηση απλώς παραλαμβάνει τα επενδυτικά σχέδια των ιδιωτών και διαμορφώνει τον σχετικό φάκελο. Η ίδια δεν διαμορφώνει κατευθύνσεις, ενώ το Συμβούλιο Εθνικής Ενεργειακής Στρατηγικής έχει πλήρως αδρανοποιηθεί και στην πράξη καταργηθεί.

Όμως αυτό δεν μας δίνει άλλοθι για να αδρανούμε και μεις. Υπάρχουν διάφοροι φορείς (π.χ. ΙΟΒΕ, Ίδρυμα Μεσογειακών Μελετών, OKE, ΙΝΕ-ΓΣΕΕ) που ώς σήμερα έχουν προχωρήσει σε κάποιες μελετητικές προσπάθειες για την αντιμετώπιση της κρίσης στην Ελλάδα για το μοντέλο Ανάπτυξης και μπορούν να αποτελέσουν βοήθημα στη δική μας δουλειά.

Εμείς λοιπόν τι κάνουμε; Αν αναλογιστούμε τις απαιτήσεις των καιρών, λίγα. Ένα ικανοποιητικό πλαίσιο έχει δοθεί με το πρόγραμμά μας. Επίσης οι εκθέσεις που καταθέτουμε κάθε χρόνο για τον προϋπολογισμό του κράτους προσεγγίζουν το θέμα σε αδρές γραμμές, χωρίς όμως την απαιτούμενη εμβάθυνση.

Πρέπει να κινηθούμε σε δύο κατευθύνσεις. Η πρώτη είναι η ενεργοποίηση μέσω της Επιτροπής Προγράμματος και των διαφόρων τμημάτων όλου εκείνου του δυναμικού (επιστήμονες, επαγγελματίες, ειδικοί) που μπορούν να βοηθήσουν με ιδέες και προτάσεις. Ιδιαίτερα μπορούν να βοηθήσουν στελέχη, φίλοι μας που είναι σε φορείς και Επιμελητήρια, όπως ήδη ανέφερα.

Η δεύτερη είναι η δουλειά σε επίπεδο όλου του κόμματος με την αξιοποίηση επίσης των κατάλληλων συντρόφων και φίλων.

Με τη βοήθεια του κατάλληλου δυναμικού σ/φων, φίλων και ειδημόνων επαγγελματιών, πρέπει σε κάθε νομό και περιφέρεια να διαμορφωθούν θέσεις για την παραγωγική και γενικότερα οικονομική ανάπτυξη. Να περάσουμε από την εποχή της συχνής αρνητικής αντιμετώπισης επενδυτικών σχεδίων στην εποχή των θετικών παρεμβάσεων. Μέχρι τώρα παρακολουθούμε τα διάφορα επενδυτικά σχέδια που ανακοινώνονται από την κυβέρνηση και παίρνοντας υπόψη αποκλειστικά τις όποιες αρνητικές επιπτώσεις προβάλλουμε ένα όχι και τελειώσαμε.

Η νέα προσέγγισή μας θεωρώ ότι πρέπει να είναι η εξής:

Nα απαιτήσουμε από την κυβέρνηση να καταθέσει ολοκληρωμένο αναπτυξιακό σχέδιο, όμως και μεις να κάνουμε τις δικές μας προτάσεις.

Πρώτον να προβληματιστούμε για σημαντικές επενδύσεις που μπορούν να γίνουν από το ίδιο το κράτος, την Τοπική Αυτοδιοίκηση, συνεταιρισμούς κ.λπ. Να μελετήσουμε και να υιοθετήσουμε επενδυτικά σχέδια που θεωρούμε ότι μπορούν να συμβάλουν στην παραγωγική ανασυγκρότηση του τόπου.

Σχετικά με τις ιδιωτικές επενδύσεις, να τις μελετούμε και να παίρνουμε συγκεκριμένη θέση μετά από σφαιρική εξέταση όλων των δεδομένων.

Αν κάποια επένδυση εξαιτίας των όρων της (χρηματοδοτικών, περιβαλλοντικών, απασχόλησης, κοινωνικών επιπτώσεων) μόνο δεινά επιφέρει, να είμαστε αρνητικοί, αν όμως είναι δυνατόν με δική μας παρέμβαση, αλλά και των τοπικών κοινωνιών, να αλλάξουν, να βελτιωθούν κάποιοι όροι και να προκύπτουν οφέλη, να μην είμαστε απόλυτα αρνητικοί. Να εξετάζουμε κάθε περίπτωση συγκεκριμένα και να παίρνουμε θέση με τη φιλοσοφία του "ναι υπό όρους" και όχι με την αντίληψη της γενικής απόρριψης. Στη λογική της αποδοχής των έργων ή όχι να έχουμε ως βάση την cost-benefit ανάλυση (ανάλυση κόστους - οφέλους) όπου ασφαλώς στην τελική αξιολόγηση θα μπαίνουν συνολικά τα οικονομικά, κοινωνικά (π.χ. απασχόληση), περιβαλλοντικά και λοιπά κριτήρια και όχι αποσπασματικά, όπως κάνουμε συχνά ώς σήμερα.

Παρακολουθώντας τις θέσεις μας και τη δράση μας πανελλαδικά, δυσκολεύομαι να βρω θετικές παρεμβάσεις μας, ενώ μπορεί να βρει κάποιος αρνητική στάση μας σε έργα κάθε νομού, κάθε περιφέρειας.

Από τη μια λοιπόν κατακρίνουμε την αποβιομηχάνιση και την παραγωγική υποβάθμιση της χώρας και από την άλλη εναντιωνόμαστε σε κάθε επένδυση. Νομίζω ότι αυτό δεν αποτελεί αριστερή προσέγγιση.

Προτείνω λοιπόν, με σχεδιασμό από την Πολιτική Γραμματεία, όλες οι νομαρχιακές -παίρνοντας σαν μπούσουλα το κεφάλαιο 13 και συνολικά το Πρόγραμμα- να συντάξουν σχετική έκθεση που να καταθέσουν στην Επιτροπή Προγράμματος.

Τα υλικά να τα συγκεντρώσει η Επιτροπή Προγράμματος, να ακολουθήσει σχετική ημερίδα με πανελλαδική συμμετοχή και συμμετοχή ειδημόνων, που θα οδηγήσει στο τελικό πλαίσιο των δικών μας θέσεων. Η παράμετρος "περιβάλλον" είναι για μας πρωταρχική, όμως δεν πρέπει να τραβιέται έτσι που να είμαστε απορριπτικοί στα πάντα.

Η δουλειά αυτή δεν μπορεί να γίνει πολύ γρήγορα, όμως δεν πρέπει να παραπέμπεται στο αόριστο μέλλον. Αυτή η ημερίδα, αν δεν καθυστερήσει αρκετά, θα βοηθήσει και στην αυριανή παρέμβασή μας, όταν έρθει ο νέος αναπτυξιακός νόμος στη Βουλή, αλλά και στις αυτοδιοικητικές εκλογές.





Επισημάνσεις για το παραγωγικό πρότυπο. Άξονες της πρότασής μας



Μία σημαντική επισήμανση είναι ότι αξιοποιώντας τις ιδέες του 13ου κεφαλαίου πρέπει να δείξουμε τόλμη και να μην κινηθούμε στη λογική του, "δεν βαριέσαι" αδελφέ, δεν επεμβαίνουμε στο σημερινό μοντέλο ανάπτυξης και αφήνουμε τα πράγματα άθικτα". Αν σήμερα κυρίαρχο μοντέλο είναι οι υπηρεσίες (80% του ΑΕΠ) και κύρια δραστηριότητα θεωρείται ο τουρισμός, αυτό πρέπει να ισχύει και στο μέλλον; Δεν είναι δυνατόν να συνεχίζει η Ελλάδα να αυξάνει τον τομέα των υπηρεσιών, ακόμη και παρασιτικών, και να μην παίρνει υπόψη νέες δυναμικές δραστηριότητες, κυρίως αυτές που έχουν αυξημένη προστιθέμενη αξία (μεταποίηση) ή αφορούν την έρευνα, παιδεία, τεχνολογία και επομένως τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς μας. Δεν είναι δυνατόν να στηριχτούμε στη μονοκαλλιέργεια του τουρισμού. Να πάρουμε ιδέες από το Πρόγραμμα και να εμβαθύνουμε.

Να δείξουμε το ενδιαφέρον μας στην ενίσχυση του παραγωγικού τομέα. Για παράδειγμα, σε δραστηριότητες όπου οι εισαγωγές είναι μεγάλες. Να μελετήσουμε σε βάθος πώς και σε ποια προϊόντα μπορούμε να υποκαταστήσουμε εισαγωγές.

Να εξετάσουμε πως θα δώσουμε παραπέρα ώθηση σε εξαγωγές. Να επιμείνουμε και να συνεχίσουμε στους τομείς που ήδη έχουμε σημαντικές εξαγωγές (π.χ. αγροτικά προϊόντα, τσιμέντα, μάρμαρα, αλουμίνιο και άλλα) και να δούμε και νέους κλάδους εξαγωγών.

Χρειάζεται μελέτη και ενθάρρυνση τέτοιων δραστηριοτήτων μέσα από τους αναπτυξιακούς νόμους. Είναι κωμικοτραγικό σε μια χώρα που έχει, για παράδειγμα, τόσο αναπτυγμένη βιομηχανία χάλυβα και αλουμινίου, να μην κατασκευάζουμε ούτε ποδήλατα. Πρέπει να δίνουμε γενικά ιδιαίτερο βάρος σε κλάδους με αυξημένη προστιθέμενη αξία.