Δημήτρη Στρατούλη: Συμπεράσματα από τους ως τώρα εργατικούς αγώνες

Οι εργατικοί αγώνες του τελευταίου 8μηνου παρότι είχαν μαζικότητα και μαχητικότητα, ιδιαίτερα η απεργιακή κινητοποίηση της 5ης Μάη, στο σύνολό τους δεν αντιστοιχούσαν στην σκληρότητα του μνημονίου συνεργασίας κυβέρνησης - ΕΕ – ΔΝΤ. Στο βάθος των αντιδραστικών αλλαγών που επέφεραν οι νόμοι για το ασφαλιστικό και τις εργασιακές σχέσεις και τα μέτρα περιορισμού των μισθών και συντάξεων που προωθήθηκαν σε εφαρμογή του. Οι αντικειμενικοί λόγοι συνδέονται πρώτα και κύρια με την πρωτοφανή οξύτητα της επίθεσης στα κοινωνικά και εργασιακά δικαιώματα και την επιμονή του πανίσχυρου συνεταιρισμού κυβέρνησης – ΔΝΤ – ΕΕ να μην κάνει ούτε την παραμικρή υποχώρηση στο εργατικό κίνημα. Συνδέονται όμως και με άλλες αιτίες όπως:
την επικοινωνιακή καταιγίδα τρομοκρατίας που εξαπέλυσαν συνεταίροι του μνημονίου και ΜΜΕ, με αιχμή τον Πρωθυπουργό της Χώρας, για να πείσουν τους εργαζόμενους είτε ότι τα μέτρα είναι αναγκαία για να σωθεί η χώρα από την χρεοκοπία –αφού δεν υπάρχει άλλος δρόμος– είτε να αποδεχτούν αυτά για να μην πάθουν χειρότερα.
• το φόβο και την αβεβαιότητα των εργαζομένων για το αύριο λόγω μείωσης των εισοδημάτων τους, του κινδύνου ανεργίας.
• το φόβο τους για επεισόδια μετά το κάψιμο στις 5 Μάη των 4 εργαζομένων της ΜΑΡΦΙΝ.
• τη διάχυτη αίσθηση, μετά την ψήφιση του Μνημονίου από τη Βουλή στις 6 Μάη, ότι δεν γίνεται τίποτε και ότι οι αγώνες είναι αναποτελεσματικοί, αφενός γιατί εκτός από την κυβέρνηση απέναντι υπήρχαν και δύο πανίσχυροι υπερεθνικοί – το ΔΝΤ και η ΕΕ– και γιατί δεν υπήρχε ένα μαζικό πολιτικό κίνημα που να αγωνίζεται για την κατάργηση του μνημονίου και για μία εναλλακτική οικονομική πολιτική.
Αυτό οφείλεται βέβαια και στη μεσογειακή ψυχοσύνθεση του λαού μας που θέλει άμεσα αποτελέσματα (όπως με την απόσυρση του νομοσχεδίου Γιαννίτση μετά από μία μόνο πετυχημένη κινητοποίηση) και που δεν έχει κατανοήσει ότι ο αγώνας για την ανατροπή του μνημονίου δεν είναι ταχύτητας αλλά αντοχής.
Οι τεχνικοί λόγοι έχουν να κάνουν με την κόπωση και την οικονομική εξάντληση των εργαζομένων από το πυκνό πρόγραμμα απεργιακών κινητοποιήσεων του τελευταίου 8μηνου (12 πανελλαδικές απεργίες η ΑΔΕΔΥ, 6 πανεργατικές απεργίες η ΓΣΕΕ, κλαδικές και επιχειρησιακές απεργίες κ. ά.). Με την λειψή προετοιμασία των απεργιών από τα συνδικάτα. Ως ένα βαθμό επηρέασαν την μαζικότητα των κινητοποιήσεων και οι απεργίες των εργαζομένων στα μαζικά μέσα μεταφοράς κατά τη διάρκειά τους.
Οι υποκειμενικοί πολιτικοί και ιδεολογικοί λόγοι έχουν να κάνουν με την κατάσταση στην οποία βρίσκονταν στην περίοδο των εργατικών αγώνων το εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα και η Αριστερά.


Το εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα

Βρέθηκε σε μία από τις χειρότερες στιγμές του, μη έχοντας τη δυνατότητα να εμπνεύσει νικηφόρους αγώνες. Χωρίς συγκεκριμένη στρατηγική, ετεροκαθοριζόμενο από τις κυβερνητικές πολιτικές που αποσπασματικά προσπαθούσε κάθε φορά να αντιμετωπίσει, συνηθισμένο να δρα σε ομαλές συνθήκες, αμήχανο να αντιδράσει σχεδιασμένα στις έκτακτες συνθήκες της περιόδου και στην ένταση της κυβερνητικής επίθεσης. Με υπονομευμένη την αξιοπιστία του στους εργαζόμενους, λόγω της πολύχρονης κυριαρχίας στις συνδικαλιστικές ηγεσίες του κυβερνητικού και κομματικού συνδικαλισμού (ΠΑΣΚΕ – ΔΑΚΕ) και της επικράτησης στις γραμμές του συντεχνιακών αντιλήψεων και γραφειοκρατικών πρακτικών.
Οι κινητοποιήσεις θεωρούνταν από πολλούς εργαζόμενους προσχηματικές και εκτονωτικές κινήσεις πολιτικά αφερέγγυων συνδικαλιστικών ηγεσιών που έδιναν την εντύπωση ότι «σέρνονταν» σ' αυτές.
Η επιμονή της ηγεσίας του ΠΑΜΕ για χωριστές συγκεντρώσεις έσπερνε την απογοήτευση στους εργαζόμενουςκαι εμπόδιζε την αναγκαία όσο ποτέ κοινή δράση της Αριστεράς.
Η στρατηγική της ΑΥΤΟΝΟΜΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ και του Δικτύου Συνδικαλιστών Ριζοσπαστικής Αριστεράς για δράση – χωρίς να εγκαταλείπουν τη δουλειά στα τριτοβάθμια και δευτεροβάθμια όργανα του σ.κ. - από τα κάτω στα πρωτοβάθμια σωματεία και για συντονισμό τους στις μεγάλες πόλεις κρίνεται πετυχημένη. Μας έδωσε τη δυνατότητα να δημιουργήσουμε ένα κίνημα μέσα στο κίνημα, να παράγουμε κινηματικά γεγονότα όταν οι συνδικαλιστικές ηγεσίες αδρανούσαν, αλλά και να τις πιέζουμε για αγωνιστικές κινητοποιήσεις.
Ο συντονισμός πρωτοβαθμίων σωματείων, όμως, δεν διευρύνθηκε με πρωτοβάθμια σωματεία εκτός της επιρροής της Ριζοσπαστικής Αριστεράς και έχοντας από τη φύση του περιορισμένα όρια δεν μπορούσε από μόνος του να αντιμετωπίσει την πρωτοφανή επίθεση κυβέρνησης – ΔΝΤ – ΕΕ στην εργατική τάξη της χώρας μας.
Ωστόσο στην αδυναμία των συνδικάτων για αντικειμενικούς και υποκειμενικούς λόγους να αντιπαρατεθούν νικηφόρα στο μνημόνιο κυβέρνησης – ΔΝΤ – ΕΕ δεν υπήρξε ένα ισχυρό πολιτικό αντίβαρο από την Αριστερά.

Η Αριστερά

Στο σύνολό της η Αριστερά έδωσε τη μάχη και στήριξε πολιτικά αλλά και με κινητοποίηση του κόσμου της τις εργατικές κινητοποιήσεις. Μία όμως Αριστερά πολλές φορές ομφαλοσκοπούσα και απασχολούμενη με θέματα έξω από την πραγματικότητα, κατατεμαχισμένη, διασπώσα και διασπωμένη δεν μπορούσε να πείσει στα καλέσματά της τους εργαζόμενους για ενωτικούς αγώνες. Δεν μπόρεσε να κάνει ορατή μία πειστική εναλλακτική διέξοδο, να αποδείξει ότι υπάρχει άλλος δρόμος από αυτόν του μνημονίου και να πολιτικοποιήσει την οργή τις διαθέσεις για αντίσταση των εργαζομένων και της νεολαίας.
Συμπερασματικά από πρώτη ανάγνωση η ψήφιση του μνημονίου και του ασφαλιστικού – εργασιακού νόμου συνιστά μία σοβαρή ήττα της Αριστεράς και του εργατικού κινήματος, γιατί άλλαξαν ριζικά τους συσχετισμούς σε βάρος των δυνάμεων της εργασίας. Ταυτόχρονα όμως η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ βγαίνει από αυτή την αντιπαράθεση βαθύτατα πληγωμένη και η νίκη της είναι Πύρρειος.

Η προοπτική

Ήδη οι έρευνες της κοινής γνώμης δείχνουν ότι το 80-90% των πολιτών διαφωνούν με τα κυβερνητικά μέτρα και η οργή τους μετατρέπεται σε μίσος για τους υπεύθυνους πολιτικούς ή σε ακραία αποπολιτικοποίηση. Αυτό αποτελεί την αρχή έντονων πολιτικών διεργασιών που μπορεί να κάνουν σμπαράλια το δικομματικό πολιτικό σύστημα και να δώσουν νέες δυνατότητες στο εργατικό κίνημα και στην Αριστερά να ανασυγκροτηθούν και να αντεπιτεθούν.
Το φθινόπωρο, που θα γίνουν ορατές στα λαϊκά νοικοκυριά οι δραματικές συνέπειες των κυβερνητικών μέτρων, τα πράγματα θα αγριέψουν και πιθανόν να έχουμε τυφλά και ανεξέλεγκτα κοινωνικά ξεσπάσματα. Η Αριστερά πρέπει να προετοιμαστεί ώστε να μπορέσει να τα διοχετεύσει σε συλλογική πολιτική δράση. Κατά τη γνώμη μου πρέπει να κινηθούμε σε πέντε κατευθύνσεις:
• Να συμβάλλουμε στη συνέχιση των κοινωνικών αγώνων με στόχο την ακύρωση του μνημονίου και των μέτρων που πάρθηκαν σε εφαρμογή του. Κάνουμε νέα αγωνιστική αρχή στις 11/9 στη διαδήλωση των συνδικάτων και κοινωνικών κινημάτων στη ΔΕΘ συνεχίζουμε με μεγάλη καμπάνια για την πανευρωπαϊκή πανεργατική απεργία στις 29/9.
• Να επεξεργαστούμε με συλλογικό και συγκροτημένο τρόπο – και με διαδικασίες πανελλαδικής σύσκεψης των συνδικαλιστών ΣΥΡΙΖΑ – μία νέα στρατηγική μας στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα που να ανταποκρίνεται στις έκτακτες συνθήκες της περιόδου και να μας επιτρέπει με διακριτό τρόπο να συμβάλλουμε στην ανασυγκρότησή του σε ταξική κατεύθυνση σε όλη του την κλίμακα. Κύριο βάρος στη δουλειά μας από τα κάτω, στα πρωτοβάθμια σωματεία, που είναι τα βασικά κύτταρα του συνδικαλιστικού κινήματος.
• Να προσπαθήσουμε να πολιτικοποιήσουμε την οργή και τις διαθέσεις για αντιστάσεις των εργαζομένων με τη συμβολή μας στη συγκρότηση ενός πολιτικού κινήματος με κύριους στόχους την ακύρωση του μνημονίου και όλων των μέτρων που πάρθηκαν σε εφαρμογή του και την αντιμετώπιση του χρέους από τη σκοπιά της μη αναγνώρισης του ως χρέους του ελληνικού λαού, ανεξάρτητα από τις επιμέρους απόψεις για την αντιμετώπιση του (επαναδιαπραγμάτευση, διαγραφή, παύση πληρωμών κλπ), που είναι θεμιτό να υπάρχουν μέσα στο λαϊκό κίνημα μία τέτοια περίοδο. Το βάρος για τη δημιουργία ενός τέτοιου πολιτικού κινήματος δεν μπορεί να το σηκώσει το εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα λόγω του ίδιου του χαρακτήρα του αλλά και των συσχετισμών δύναμης στο εσωτερικό του. Μπορεί όμως ο ΣΥΡΙΖΑ μαζί με άλλες δυνάμεις της Αριστεράς να συμβάλλουν καθοριστικά με πρωτοβουλίες για συγκρότηση πλατειών επιτροπών αγώνα, αντίστασης, αλληλεγγύης στους Δήμους, στις γειτονιές και στους χώρους εργασίας. Επιτροπών όμως που δεν θα αποτελούνται μόνο από τα ΣΥΡΙΖΑ και τους φίλους/ες του, αλλά και από άλλους αριστερούς καθώς και μάχιμους πολίτες και κοινωνικές συλλογικότητες.
• Να προωθήσουμε τον διάλογο και την κοινή δράση όλων των δυνάμεων της Αριστεράς είτε με δικές μας συγκεκριμένες κάθε φορά πολιτικές πρωτοβουλίες είτε στηρίζοντας αντίστοιχες πρωτοβουλίες που βρίσκονται σε εξέλιξη.
• Να εργαστούμε για να δώσουμε στις αυτοδιοικητικές εκλογές δημοψηφισματικό χαρακτήρα κατά του μνημονίου, των κυβερνητικών πολιτικών, του σχεδίου ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ σε συνδυασμό και με την αντιμετώπιση των ιδιαίτερων τοπικών προβλημάτων.
Και μα μην ξεχνάμε ότι «οι μόνοι αγώνες που χάνονται, είναι εκείνοι που δεν έγιναν ποτέ».

Δημοσιευτηκε στην ΕΠΟΧΗ στις 25 Ιουλίου 2010